Het probleem van ideeën in de moslimwereld
Malek Bennabi was geïnteresseerd in 'ideeën' als psychologische determinanten van individueel gedrag, in hun kwaliteit van spirituele 'drijfveren' zonder welke geen collectief werk mogelijk is. Hoewel hij de Engelse term niet gebruikt, is de betekenis die hij eraan geeft in zijn werk dezelfde als die van dit woord (drijfveren, motivaties). Zelfs moderne culturalisten hebben de noodzaak van een spirituele dimensie erkend in de drijfveren die mensen drijven en hun acties bepalen.
Het zijn de ideeën die sociale groepen motiveren, zin geven aan hun leven en inspireren tot hun rechtsregels. De relatie van ideeën met actie is drieledig, legt Bennabi uit: ethisch in relatie tot de wereld van mensen, logisch in relatie tot de universum-ideeën, en technisch in relatie tot de wereld van de dingen. Ze opereren op mannen volgens hun overtuigingskracht. Hoe meer een idee neigt naar het heilige, hoe meer het de mens stimuleert.
Malek Bennabi onderscheidt in een idee, de islam bijvoorbeeld, dode ideeën (die niet meer operationeel zijn, die geen vooruitgang meer kunnen vertegenwoordigen, die het evolutieproces blokkeren, die alleen maar situaties van decadentie opleveren) en dodelijke ideeën (die uit een ander cultureel universum, die niet passen in de omgeving waarin ze worden voorgesteld of opgelegd, die het bestaande evenwicht schaden). Dode ideeën zijn ideeën die voortkomen uit onze sociologische erfelijkheid, en sterfelijke ideeën die ontleend zijn aan het Westen.